Asset Publisher Asset Publisher

Las dobrze zaplanowany

W każdym nadleśnictwie (w Nadleśnictwie Gryfino i w Puszczy Bukowej również) gospodarkę leśną prowadzi się w oparciu o Plany Urządzenia Lasu (PUL) opracowywane przez wyspecjalizowane firmy spoza Lasów Państwowych, na okres każdego dziesięciolecia (cyklicznie). Plany te podlegają obowiązkowej procedurze oceny oddziaływania na środowisko i obszary Natura 2000. Zadaniem oceny oddziaływania jest udzielenie odpowiedzi na pytanie czy projektowane kierunki realizacji gospodarki leśnej nie wpłyną niekorzystnie na przedmioty ochrony obszarów. Prace nad sporządzaniem PUL obejmują również konsultacje społeczne, na etapie których każdy zainteresowany podmiot bądź osoba fizyczna ma możliwość wyrażenia opinii i uwag odnoszących się do jego zapisów. W końcowym etapie procedowania, po dogłębnej analizie złożonych w toku konsultacji społecznych uwag plany urządzenia lasu są zatwierdzane przez Ministra Środowiska. Tak jest również w przypadku Nadleśnictwa Gryfino, gospodarującego na terenie Puszczy Bukowej. Istotne jest to, że opracowanie planu urządzenia lasu opiera się na trwających wiele miesięcy wnikliwych pomiarach terenowych oraz pracach kameralnych (podsumowujących zebrane dane). Las jest więc wartością mierzalną i tylko na tej podstawie można prowadzić działania planistyczne bez obawy o utratę jego zasobów i wartości przyrodniczych. Analiza danych uzyskanych w toku prac terenowych stanowi podstawę planowania zadań na kolejne 10 lat obowiązywania PUL. W praktyce oznacza to wypracowanie „swoistej instrukcji obsługi lasu”, zgodnie z którą pracuje każdy leśniczy. Nic nie dzieje się przypadkowo i uznaniowo według jego wyłącznej oceny. Istotną kwestią mającą na celu zagwarantowanie właściwego sposobu prowadzenia gospodarki leśnej jest uwzględnianie na etapie projektowania zadań gospodarczych licznych aktów prawa (krajowego, miejscowego, branżowego), odnoszących się do ochrony zasobów przyrodniczych.

Plan Urządzenia Lasu dla każdego nadleśnictwa składa się z wielu opracowań tematycznych i map. Jego elektroniczny odpowiednik, wygodniejszy w codziennej pracy jest zainstalowany na każdym stanowisku w nadleśnictwie.

Las jest dobrze opisany, "policzony" i zaplanowany

W przypadku obszaru Puszczy Bukowej uwzględnione zostały tu m.in. zapisy planu ochrony Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa” zatwierdzonego w drodze Rozporządzenia Wojewody Zachodniopomorskiego ale również zapisy planu zadań ochronnych dla Obszaru Natura 2000 PLH 320020 „Wzgórza Bukowe”. Plan zadań ochronnych zatwierdzony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie stanowi kompendium wiedzy oraz zestaw wytycznych odnoszących się do ochrony siedlisk przyrodniczych1 oraz gatunków roślin i zwierząt stanowiących przedmiot zainteresowania Wspólnoty Europejskiej. Jest on również swoistą ewaluacją, doprecyzowaniem i rozszerzeniem zadań nakreślonych planem ochrony Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa”, odnoszących się do ochrony i kształtowania komponentów środowiska przyrodniczego w warunkach prowadzonej gospodarki leśnej. Określa on działania związane z utrzymaniem lub modyfikacją metod gospodarowania w zasięgu siedlisk przyrodniczych lub wskazania ochronne w przypadku tych, które użytkowaniu nie podelagają. Gospodarowanie w zasięgu leśnych siedlisk przyrodniczych w Puszczy Bukowej nie jest więc zabronione! Oba  dokumenty poddane zostały analizie i w częściach odnoszących się do kompetencji Lasów Państwowych przedłożone do Planu Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Gryfino na lata 2017-2026. Dlatego też plan ten, obowiązujący w Nadleśnictwie Gryfino respektuje postanowienia dotyczące ochrony zasobów przyrodniczych. Znalazło to potwierdzenie w pozytywnym zaopiniowaniu dokumentu przez Dyrektora Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Zachodniopomorskiego oraz Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie. Należy pamiętać, że istnienie na terenie Puszczy Bukowej ustawowych form ochrony przyrody - parku krajobrazowego i obszaru Natura 2000 nie zabrania tu prowadzenia racjonalnej gospodarki leśnej.

Przykładem działań postulowanych, uwzględnionych w PUL i świadczących o ponadstandardowym podejściu leśników do gospodarki leśnej w Puszczy Bukowej są m.in:

- Przyjęcie indywidualnego dla Puszczy Bukowej wieku rębności dla buka, wynoszącego 130 lat

- Modyfikacje przestrzenne stosowanych rębni (np. odejście od rębni gniazdowych na siedlisku żyznych buczyn) i długi okres odnowienia, oznaczający czas od rozpoczęcia pierwszych cięć inicjujących odnowienie w drzewostanie do wykonania ostatnich (przy niektórych rodzajach rębni trwa tu ok. 40 lat). Przykładem modyfikacji dotychczasowego sposobu użytkowania jest tu zaplanowanie zwiększonego udziału rębni IV  - nietypowych dla dotychczasowej gospodarki leśnej prowadzonej w tutejszych drzewostanach bukowych, których zadaniem jest kształtowanie zróżnicowanej struktury wiekowej i przestrzennej drzewostanów.

- Zaimplementowanie szczegółowych zapisów, które odnoszą się m.in. do: sposobu wykonywania prac związanych z odnowieniem lasu (zasady kształtowania odnowień naturalnych lub wykonywania zalesień z uwzględnieniem odpowiednych składów gatunkowych upraw leśnych, zasady wykonywania cięć)

- Zasady kształtowania ekotonów – stref przejścia pomiędzy różnymi typami ekosystemów (lasy-pola, lasy-cieki i zbiorniki wodne itp.) oraz pozostawianie w trakcie wykonywania rębni złożonych tzw. biogrup - powierzchni stanowiących około 5 % użytkowanego wydzielenia leśnego, pozostawianych do naturalnego rozkładu.

1 siedlisko przyrodnicze - pojęcie wywodzące się z terminologii prawnej Unii Europejskiej, związane z programem Natura 2000. Identyfikuje obszary lądowe lub wodne o określonych cechach środowiska przyrodniczego, opisywane w oparciu o cechy geograficzne, elementy przyrody nieożywionej (abiotyczne) i ożywionej (biotyczne). W Puszczy Bukowej największą powierzchnię wśród leśnych siedlisk przyrodniczych zajmuje żyzna buczyna niżowa. Poza nią występują tu także m.in. kwaśna buczyna, grądy subatlantyckie, kwaśne dąbrowy, łęgi in.

W swojej codziennej pracy leśnicy posługują się leśną bazą danych zainstalowaną w telefonach. Zawiera ona m.in. dane z obowiązującego planu urządzenia lasu. Dzięki specjalistycznemu oprogramowaniu i modułom GPS wiedzą dokładnie w jakim fragmencie puszczy się znajdują i jakie zabiegi były w nim wykonywane. Oprogramowanie z bazą danych informuje również o wszystkich pracach, przewidzianych do realizacji  w danym fragmencie lasu w najbliższym dziesięcioleciu (czyli okresie obowiązywania planu urządzenia lasu). Baza zawiera również wszechstronną informację o zasobach przyrodniczych. Taki system ułatwia pracę i pozwala mieć las pod stałą kontrolą.