Asset Publisher Asset Publisher

Jak rośnie Puszcza?

Większość drzewostanów Puszczy Bukowej jest zgodna z lokalnymi warunkami siedliskowymi. Dzięki prowadzonej od dziesiecioleci pielęgnacji  Puszcza Bukowa stała się wzorcowym przykładem prawidłowego zagospodarowania drzewostanów bukowych. Nasiona zebrane w tutejszych drzewostanach nasiennych (o najlepszych cechcach genetycznych) są wysoko cenione jako idealny materiał do tworzenia nowych pokoleń dorodnych, bukowych lasów.

Drzewostany nasienne oznakowuje się na pniach drzew opaskami koloru żółtego (linia ciągła lub przerywana). Fot. Z. Pajewski

Dominujące tu lasy bukowe i bukowo-dębowe zagospodarowywane są wyłącznie rębniami stopniowymi i częściowymi. Oznacza to, że dojrzałe do pozyskania drzewostany usuwane są w długim okresie czasu, w tempie dyktowanym przez rosnące pod nimi młode pokolenia. Pozwala to w znacznym stopniu zachować ciągłość zachodzących w lesie procesów przyrodniczych i minimalizuje stres, jakiem podlega użytkowane przez człowieka środowisko. Młode pokolenie lasu, zastępujące dojrzały drzewostan, może powstać naturalnie - z samosiewu - co dotyczy niemal wszystkich tutejszych buczyn -  lub sztucznego odnowienia. Samosiew powstaje poprzez rozłożone w czasie usuwanie dojrzałych drzew, w tempie pozwalającym na obfity obsiew nasion, osłonę siewek w początkowym okresie ich życia i uprzątnięcie drzew rodzicielskich, gdy zaczynają hamować rozwój swego potomstwa.

Gęste odnowienie naturalne. Fot. Z. Pajewski

Pozyskaniu drewna towarzyszy zawsze zasada ochrony bioróżnorodności, polegająca m.in. na pozostawianiu biogrup (ostoi stanowiących min. 5 % każdego fragmentu lasu, w którym dojrzały drzewostan jest usuwany w celu zapewnienia wzrostu młodemu pokoleniu). We wszystkich fragmentach Puszczy pozostawiane są do naturalnej śmierci i rozkładu tzw. „drzewa ekologiczne”.

Wszędzie gdzie jest to możliwe powalane siłami natury drzewa pozostawiane są jako depozyty martwego drewna. Fot. Z. Pajewski

Drzewa ekologiczne stanowią malowniczy element puszczańskiego krajobrazu. Fot. Z. Pajewski

Fot. Z. Pajewski

Tam, gdzie odnowienie naturalne nie jest możliwe (np. na powierzchniach, gdzie nie udał się samosiew, albo konieczna jest przebudowa (zamiana) drzewostanów iglastych na liściaste -  las odnawiany jest sztucznie przez sadzenie. Niezbędne do tego sadzonki wyrastają z nasion zebranych w tutejszych drzewostanach nasiennych i przechowywanych jako depozyt genetyczny w należącej do nadleśnictwa przechowalni nasion w Pniewie

"Dywany w lesie" czyli siatki raszlowe służą do jesiennych zbiorów nasion w drzewostanach nasiennych puszczy. Nieczęsty to widok, gdyż buk zwyczajny owocuje obficie co 6-8 lat. Nasiona tak pozyskane przechowuje się w chłodniach aby móc korzystać z nich gdy nie ma "urodzaju". Fot. Z. Pajewski

Młode drzewka posadzone wczesną wiosną w ilości 6­-8 tysięcy na jednym hektarze stają się częścią złożonego procesu pielęgnacji i ochrony. Po 120-130 latach młody las osiągnie dojrzałość i cykl przemiany pokoleń rozpocznie się na nowo. Tak jest w Puszczy od dziesięcioleci.

Puszcza Bukowa łączy pokolenia - lasu i ludzi. Mozaika lasu różnowiekowego. Fot. Z. Pajewski

Zarządzające lasami Puszczy Bukowej Nadleśnictwo Gryfino gospodaruje tu według zasad wielofunkcyjnej gospodarki leśnej. Jej celem jest jednoczesne wypełnianie przez las wielu istotnych dla społeczeństwa funkcji – produkcyjnych, klimatycznych, wodo i glebochronnych, krajobrazowych, rekreacyjnych czy zachowania bioróżnorodności. Dlatego też podstawowa funkcja gospodarcza – produkcja drewna, podlega tu wielu ograniczeniom, a  blisko  14 % powierzchni tutejszych lasów jest wyłączona z użytkowania.

Wielowątkowość gospodarki leśnej na terenie puszczy potwierdza plan urządzenia lasu - dokument w oparciu, o który pracują tutejsi leśnicy. Zawarte w nim zapisy dotyczące gospodarki leśnej uwzględniają wytyczne dokumentów odnoszących się do ochrony puszczańskiej przyrody. Jednymi z najistotniejszych są: plan zadań ochronnych dla specjalnego obszaru ochrony siedlisk Natura 2000 Wzgórza Bukowe PLH 320020 oraz plan ochrony Szczecińskiego Parku Krajobrazowego „Puszcza Bukowa”. Dzięki blisko 3 letniemu procesowi tworzenia planu urządzenia lasu i jego konsultacjom z każdą zainteresowaną grupą społeczną możemy mieć pewność, że realizowana tu gospodarka nie wpływa negatywnie na trwałość i stabilność procesów przyrodniczych.

Rozmiar użytkowania drzewostanów na terenie Obrębu Rozdoły, w skład, którego wchodzi Puszcza Bukowa w latach 2007-2016 kształtował się średniorocznie na poziomie 57 663 m³. Na najbliższe 10-lecie średnioroczny rozmiar użytkowania zaplanowano na poziomie 58 388 m³. Stanowi to różnicę wynoszącą 1%.

Jednocześnie zapas drewna* w Obrębie Rozdoły, w tym w Puszczy Bukowej wzrastał i wynosił:

- na 1. 01. 1997 r. -  2 702 819 m³

- na 1. 01. 2007 r. – 3 091 678 m³

- na 1. 01. 2017 r. – 3 272 721 m³

Prognozy na najbliższe dziesięciolecia kształtują się następująco:

Stan na rok   01.01.2027    01.01.2037    01.01.2047

Zapas (m3)   3 318 785      3 370 856      3 420 980

Zasobność (m3/ha)*           375     381     387

* zapas - miąższość drewna w rosnących drzewostanach

* zasobność drzewostanu - jest to przeliczony na konkretną powierzchnię (najczęściej na 1 hektar) zapas danego drzewostanu. Zasobność wyrażamy w m3/ha.

Dla porównania przeciętna zasobność drzewostanów Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie wynosi 276 m3/ha grubizny* brutto i jest wyższa od przeciętnej zasobności w Lasach Państwowych o 24 m3/ha

*grubizna - drewno okrągłe posiadające w cieńszym końcu średnicę co najmniej 7 cm w korze - grubizna brutto lub 5 cm bez kory - grubizna netto

Dane te obrazują, że pomimo użytkowania gospodarczego - Puszczy Bukowej wciąż przybywa – wzrasta zarówno zapas drewna jak i zasobność drzewostanów.

Pozyskanie i sprzedaż drewna to nie tylko dbałość o główne źródło finansowania gospodarki leśnej. To także wyraz szacunku dla minionych pokoleń leśników. Korzystając z owoców ich pracy dzisiaj, czynimy wszystko, aby las, który zostanie po nas, jeszcze lepiej służył następnym pokoleniom. Odnowienie, wzrost różnych pokoleń lasu, dojrzewanie i pozyskanie drewna biegną równocześnie w tysiącach miejsc Puszczy Bukowej. Wszystkie razem tworzą jej żywy, dynamiczny kształt - nieustająco zmienny a przecież ciągle ten sam